लग्न ठरविण्यापूर्वी मुलींनी कोणती काळजी घ्यावी?

शिक्षण पूर्ण झाल्यावर व काही मुली करियर नीट सेट झाल्यावर लग्नासाठी जेंव्हा स्थळे बघायला लागतात तेंव्हा प्रत्येकीलाच लग्न ठरविण्यासाठी तपासून, पारखून घ्यावयाच्या गोष्टींची माहिती असतेच असे नाही. बरेचदा, प्रथमदर्शनी स्थळ प्रभावी वाटते; कधी आजबाजूच्या, घरच्या वा नातेवाइकांचा दबाव येतो. असा दबाव प्रत्यक्ष जरी लक्षात येत नसला तरी “असे स्थळ शोधूनही सापडणार नाही” अशी स्तुतिसुमने मुलींना, कधी त्यांच्या पालकांना पुढची पाऊले उचलण्यास भाग पडतात.

असे अनेक विवाह, हे पूर्ण स्थिर, शांत विचार करूनच ठरविले जातात ह्याची खात्री देता येत नाही. मग लग्नानंतर दोन्ही कुटुंबांचे, जोडीदाराचे अनेक रुचणारे-टोचणारे पदर समोर उलगडत जातात आणि मग वाटते, “पसंती कळविण्यापूर्वी ह्याचा थोडा विचार केला असता तर आज ही वेळ आली नसती”. पण त्यावेळी घाई होऊन गेलेली असते. "मुलगा इतक्या चांगल्या कंपनीत आहे, मोठे भक्कम पॅकेज आणि पुण्यात/ठाण्यात स्वतःचा फ्लॅट ही आहे हो.” परंतु यशस्वी, आनंदी संसारासाठी केवळ ह्या भौतिक वा दृश्य सुख-साधनेच पुरेशी नसतात हे घटस्फोटाचा अर्ज करणारे जोडपे कळकळीने सांगते. परंतु आज नवल ह्याचे आहे की खूप चांगल्या इंजिनिरिंग कॉलेजमधून BE झालेल्या वा प्रतिष्ठीत इंस्टीट्युटमधून मॅनेजमेंटची पदवी घेतलेल्या मुली आधुनिकतेच्या किंवा ‘आजकाल’ नावाचे लेबल लावून आपल्या विचारशक्तीला बाजूला सारतात.

लग्न अयशस्वी झाल्यानंतर मराठी समाजव्यवस्थेत किंवा भारतात तरी अधिक त्रास होतो तो मुलींनाच. मुलांना त्याची झळ तुलेनेने तितकीच लागेल असे नाही. त्यामुळे मुलींनी कुठलेही स्थळ बघितल्यावर पसंती कळविण्यापूर्वी खाली दिलेल्या बाबींचा अवश्य विचार करावा तसेच, आपलं माणूस विवाहसंस्थेच्या ब्लॉगवर असलेला ‘सुयोग्य जोडीदार म्हणजे नक्की काय?’ हा ब्लॉगही वाचवा. लग्न ठरविण्याच्या ह्या प्रक्रियेमध्ये पालकांच्या असलेल्या अॅक्टिव्ह (सक्रिय) भुमिकेमुळे त्यांनीही शांतपणे काही बाबींचा प्राथमिकतेने विचार करावा.

उच्च-शिक्षित, उच्च मध्यमवर्गातील व सधन कुटुंबातील मुली अमेरिका किंवा UKच्या मुलांशिवाय पर्याय नाही अशा समजुतीत असतात किंवा त्यामुळेच ‘इतकं शिकल्याचा’ काही उपयोग आहे, वगैरे अशा विचारांत असतात. अर्थात, त्यात गैर काहीच नाही परंतु अशा वेळी थोडी अधिक सावधगिरी बाळगली की पुढचा मार्ग सुखकर होतो. अॅब्रॉडचा मुलगा बघताना त्याच्या सर्व बाबींची माहिती व त्याची सत्यता तपासण्यासाठी कागदपत्रे मागताना 100% संकोचल्यासारखे किंवा अवघड वाटते खरे पण हा संकोच, नंतर दुर्दैवाने घटस्फोटासाठी वकील शोधताना होणाऱ्या जीवघेण्या अस्वस्थेतेपेक्षा केंव्हाही कमीच ठरतो. शेवटी प्रश्न आपल्या (किंवा आपल्या मुलीच्या) उभ्या आयुष्याचा  असतो. दरवेळी अगदी टोकाचा त्रास वा फसवणूक होईलच असे अजिबात नाही. परंतु ती व्यक्ती, त्याचे आर्थिक व्यवहार, परदेशातील नोकरीतील सत्यता, इतर वर्तन, व्यसनाधीनता ह्याबाबत  केलेली सखोल चौकशी निश्चितच व्यर्थ जात नाही. आणि ह्याचा आपलं माणूस विवाहसंस्था अतिशय आग्रहाने सल्ला देते. “अहो, अमुक-अमुक ह्यांनी सांगितले आहे म्हणजे खोटे का असणार आहे? ती माणसे तशी नाही वाटत बरं का...” अशा समजुतीवर आपल्या सुशिक्षित विचारक्षमतेने निर्णय घ्यावा.

परदेशातील फसवणुकीची स्थळे उघड होण्याचे प्रमाण बहुतांश कॉर्पोरेट स्वरूपाच्या अ-मराठी विवाहसंस्थांकडून अतिशय जास्त आहे. त्यामुळे मराठी माणसांनी तरी शक्यतोवर मराठी स्वरूपाच्या विवाह्संस्थांमध्ये नोंदणी करावी.

अशा आणि एकूणच सर्व प्रकारच्या वर-संशोधनात काय काळजी घ्यावी? कुठल्या गोष्टींची खातरजमा करावी? अवश्य तपासण्याजोग्या बाबी कुठल्या? इत्यादींचा मुलींनी व त्यांच्या पालकांनी आपल्या अपेक्षेनुसार मिळालेल्या स्थळांविषयी विचार करताना मुख्यत्वेकरून खालील गोष्टींचा नीट विचार करावा –

·       आपल्याल्या सुयोग्य वाटणाऱ्या मुलाशी, मुलीने प्रत्यक्ष भेटून बोलणे अतिशय आवश्यक आहे. लग्न ठरविण्यापूर्वी अशा होणाऱ्या अधिक भेटी त्यांच्या भविष्यातील नात्याचे बंध भक्कम करण्यासाठी प्रचंड उपयोगी असतात. बरेचदा विवाहसंस्थेच्या फॉर्मवरील माहिती/फोटो हे आकर्षकच असते पण प्रत्यक्ष भेटीत अनेक बारकाव्यांचा नकळत खुलासा होतो.

·       त्या मुलाचे आचार-विचार-उच्चार ह्या प्रत्यक्ष भेटीत अनुभवास येणाऱ्या गोष्टी मुलाचे खरे स्वरूप दर्शवितात जे केवळ विवाह्संस्थेतील माहितीवरून किंवा कौटुंबिक भेटीच्या कार्यक्रमातून अभावानेच कळतात.

·       हल्ली कांद्यापोह्यांचे कार्यक्रम पुणे-ठाणे-नवी मुंबई-मुंबई आणि महाराष्ट्रातील प्रमुख शहरातून बंद झाले असले तरी काही ठिकाणी त्याला कौटुंबिक भेटीचे स्वरूप दिले जाते आणि मुला-मुलींना बोलण्यासाठी काही वेळ बाजूला दिला जातो. परंतु तो निश्चितच पुरेसा नाही. त्या दोघांना बाहेर कुठेतरी, ऑफिस-कॅन्टीन किंवा इतर सुरक्षित व सोयीच्या ठिकाणी पण वडिलधाऱ्यांच्या अनुपस्थितीत मोकळेपणाने बोलू दिलेच पाहिजे. अर्थात त्यावेळी काय बोलायचे, कुठले प्रश्न विचारायचे, महत्त्वाचे काय? ह्याची जाण ही सुशिक्षित, मॅच्युअर व सुजाण मुलींना असायला हवी. अशा वेळी आपलं माणूस विवाहसंस्थेसारख्या मार्गदर्शक संस्थांचीदेखील मदत होऊ शकते.

·       ह्या भेटींमध्ये मुलींनी, त्याची शैक्षणिक, कौटुंबिक व व्यावसायिक पार्श्वभूमीची माहिती त्याच्याकडून जनरल चर्चेतून जाणावी. तिच्या लग्नानंतरच्या आर्थिक व इतर भूमिका, त्या मुलाचे त्यावरील मत, तिच्या/त्याच्या कौटुंबिक व आर्थिक जबाबदाऱ्या अशा विषयांवर मुख्यत्वे चर्चा लाभदायीच ठरते आणि समोरील व्यक्तीची चांगली ओळख होते. ही सर्व चर्चा केवळ एकाच भेटीत पूर्ण होतेच असे नाही आणि आपल्याला पुढील किमान 40 वर्षे ह्या  व्यक्तीसोबत, ज्यासोबत आपल्या जन्माचं मानसिक, शारीरिक, आर्थिक सर्वस्व ‘शेअर’ करणार आहोत, ज्याला आपल्या मनात, हृदयात सर्वात जवळच स्थान असणार आहे, त्याच्याशी आपली भावनिक नाळ जुळते की नाही हे उमजू लागते आहे, त्या मुलाबाबत निर्णय घेताना 1-2 भेटी अधिक झाल्या तर काही हरकत नाही.

·       मुलींनी खासकरून ह्याचवेळी सावधता बाळगायला हवी कारण अश्या भेटींमधून मुली ‘इंप्रेस’ केल्या जाण्याची व मुलींनीही हुरळून जाण्याची दाट शक्यता असते. इथेच आपले शिक्षण, आपले विचार, आपली logical thinking कामी येते. भावना आणि व्यावहारिकता ह्यांचा उत्तम वापर तुमचं, तुमच्या दोन्ही कुटुंबाचं, तुमच्या अपत्यांचं आयुष्य रेशमी बनवणार असतं. तर कधी-कधी ते संकटमय होण्यापासून वाचवताही येऊ शकतं.

·       तुम्ही जेंव्हा अशा भेटी-गाठी घेत असता तेंव्हा काही केसेसमध्ये शक्यता असते की ‘आता कसं नाही म्हणावं?’ अशा दडपणात येण्याची. ह्यावेळी आपण परत मदत घेऊ शकता आपलं माणूस सारख्या विचारी विवाहसंस्थेची. जराही अप्रत्यक्ष/अदृश्य दबाव वा दडपणाखाली न येता तटस्थपणे निर्णय घेण्यात मदत करण्यासाठी/मार्गदर्शनासाठी ही संस्था नेहमीच अग्रेसर असते. तुमचे संपर्क डीटेल्स त्या स्थळाकडे असले तरी त्यामुळे काही विशेष फरक पडत नाही परंतु अशावेळी आपला जो काही निर्णय आहे तो समोरील स्थळाला कळविण्याची नैतिक जबाबदारीही आपल्याकडे असते. आपण आपला निर्णय तर त्या मुलाला स्वतःहून कळवावाच शिवाय तो निर्णय घेण्यात त्याने केलेल्या सहकार्याबद्दल आभारही मानावेत. तेवढे सौजन्य आपल्याकडे ‘सुशिक्षित’ म्हणवताना असायलाच हवे. त्यासाठी ईमेल, SMS वगैरे ही आधुनिक माध्यमेही खूप चांगली उपयोगी आहेत. कारण बरेचदा आपण थेट 'नाही' सांगायला संकोचतो.

·       आपण त्या मुलाशी भेटून त्याने, त्याच्या घरच्यांनी इ. नी दिलेल्या महितीची त्रयस्थाकडून नीट तपासणी करून घ्यावी. आवश्यक ती कागदपत्रे मागताना संकोच, मन घट्ट करून, बाजूला सारावा. खास करून US, UKकडील मुलांची स्थळे बघताना ही काळजी घ्यावीच.

·       केवळ त्या मुलाची माहितीवर न थांबथा, त्याच्या जवळच्या (घरच्या) नातेवाइकांचीदेखील प्राथमिक माहिती घ्यावी. ह्याचा संबंध आपल्या भावी कौटुंबिक आयुष्याशी असो-नसो, ती माहिती काही केसेसमध्ये आपल्याला उपयोगी ठरू शकते. अर्थात, अशावेळी तो प्रत्यक्ष मुलगा, त्याचे विचार-वर्तन, शिक्षण ह्यालाच महत्त्व द्यावे. केवळ, नातेवाइकांच्या चुकीची नाहक शिक्षा त्या मुलाला देऊ नये. (तो पात्र असल्याची खात्री झाल्यास)

·       पालकांनी काय करावे: आपणांस शक्य असल्यास त्या मुलाच्या घरी जाऊन कौटुंबिक चर्चा करावी, घरातील वातावरण, माणसे ह्यांची ओळख करून घ्यावी. मुलाच्या नोकरीसंदर्भातील माहितीसाठी त्रयस्थांकडून प्रयत्न करावेत, मुलाची वर्तवणूक, व्यसनाधीनता, इतर बाबी ह्याची माहिती प्रत्यक्ष मुलाशी बोलून व इतरांकडून घ्यावी. त्यांच्या घरातील झालेली इतरांची लग्न किती यशस्वी झाली तेही पहावे (अर्थात त्यावरून केवळ अंदाज घ्यावा तेच प्रमाण मानू नये). मुलींना भेटण्या-बोलण्यासाठी पूर्ण मोकळीक द्यावी, निर्णय-स्वातंत्र्य द्यावे. तिचे नकारात्मक मत असेल तर त्याचे कारण जाणून आदर करावा. आपले किंवा नातेवाइकांचे दडपण लादू नये.

अशी व्यवस्थित काळजीपूर्वक केलेली चिकित्सा पुढील आयुष्यातील सर्व काळजी मिटवून निश्चिंत बनविते. अधिक माहितीसाठी आमच्या ब्लॉगवरील “सुयोग्य जोडीदार म्हणजे नेमकं काय?” हा लेख शांतपणे वाचवा. ‘लग्न पहावं करून’ म्हणण्यापूर्वी लग्न ठरवताना स्थळ पहावं जोखून हे धोरण दोन्ही कुटुंबियांच्या आणि मुला-मुलींच्या सुखकर सह-जीवनाची पायाभरणी ठरेल.

आपलं माणूस विवाहसंस्था आपल्या त्वरित शुभ-विवाहाची आणि सुखद सह-जीवनाची कामना करते.

सुयोग्य जोडीदाराच्या निवडीसाठी....

आजच नाव नोंदवा : www.apalamanus.com

ग्राहक सेवा क्रमांक:  98-606-82-967 आणि 738-7171-483

वेळ: स. 10 ते सायं 6 | रविवार सुरु

आमचा ब्लॉग वाचा : http://apalamanusvivahsanstha.blogspot.in/ 

फेसबुक पेज लाईक करा : https://www.facebook.com/apalamanusvivahsanstha 

गुगल ग्रुप जॉईन करा : https://groups.google.com/forum/#!forum/apalamanus